DOLZARBLIGI
Bir necha yillar oldin JSST kelayotgan asrni "allergik kasalliklar asri" deb e'tirof etgan. 2010-yilga kelib butun dunyoda allergik kasalliklar bilan og'rigan bemorlar qariyb 20% ni tashkil etgan.
150M+
Yevropada allergik kasalliklar bilan kasallanganlar
20%
Umumiy aholining ulushi
40%
Germaniyada kasallanish ko'rsatkichi
30%
Kanada va Daniyada kasallanish
Yevropa allergologlar va klinik immunologlar akademiyasi (EAACI) ma'lumotlariga ko'ra hozirgi kunda yevropa aholisining 150 mln dan ortiq surunkali allergik kasalliklar bilan kasallangan. Bu umumiy aholining 20% ini tashkil etadi.
Butun jahon allergiya tashkilotining (WAO) ma'lumotlariga ko'ra esa bu ko'rsatkich alohida davlatlarda, Germaniyada 40%, Kanada va Daniya 30% ga yetgan.
Prognoz: 2025-yilga kelib esa bu ko'rsatkich dunyo aholisning 50% iga yetishi dunyo olimlarini ushbu kasalliklar ustida ilmiy izlanishlar olib borishga undamoqda.
MAQSAD
Bolalarda surunkali qaytalanuvchi qavarchiqning (SQQ) klinik va molekulyar-genetik kechuvining asoslarini o'rganish, kasallikning klinik kechishida va rivojlanishida yangi taxminlash kriyeriylarini ishlab chiqish va davolash-profilaktik ishlardagi strategiyalarni mukammallashtirish.
VAZIFALAR
- Bolalarda SQQ klinik ko'rinishlarini va rivojlanish xususiyatlarini o'rganish
- Molekulyar-genetik markerlarni aniqlash va tahlil qilish
- Kasallikning patogenezida immunologik omillarning o'rnini baholash
- Diagnostika va davolash algoritimlarini takomillashtirish
- Profilaktik tadbirlar tizimini ishlab chiqish
TADQIQOT USULLARI
Immunologik tekshiruv
- Qondagi eozinofillar sonini aniqlash
- Spetsifik IgE antikorlarini o'lchash
- Sitokinlar profilini baholash
- Immunoglobulinlar spektrini tekshirish
Molekulyar-genetik tahlil
- I-FABR geni polimorfizmini o'rganish
- Siydik va najasdagi I-FABR genini aniqlash
- Gen-gen o'zaro ta'sirini baholash
- Gen-fenotip korrelyatsiyasini o'rganish
ILMIY YANGILIGI
Asosiy kashfiyotlar:
- Korrelyatsion bog'liqlik: Bolalarda SQQ da qondagi eozinofillar soni, siydik va najasdagi I-FABR geni va spetsifik IgE miqdorining o'zaro to'g'ri korrelyatsion bog'lanishi aniqlanadi.
- I-FABR genining roli: Bolalarda SQQ da oshqozon-ichak traktining shikastlanishida I-FABR genining polimorfizmining patogenetik va diagnostik ahamiyati o'rganiladi.
- Gen-fenotip munosabatlari: Bolalarda SQQ kechishi va rivojlanishida gen-genlar va gen-fenotipik o'zaro korrelyatsion bog'liqlik o'rganiladi.
- Klinik algoritm: Bolalarda SQQ da klinik va molekulyar–genetik tadqiqotlardan olingan natijalar asosida klinik-diagnostik algoritm ishlab chiqiladi.
ILMIY GRAFIKLAR VA DIAGRAMMALAR
XULOSA
Surunkali qaytalanuvchi qavarchiq (SQQ) bolalarda jiddiy muammo hisoblanib, uning rivojlanishida immunologik va molekulyar-genetik omillar muhim rol o'ynaydi. Ushbu tadqiqot natijasida:
- I-FABR genining polimorfizmi kasallikning rivojlanishi va kechishida muhim ahamiyatga ega ekanligi aniqlandi
- Qondagi eozinofillar, spetsifik IgE va I-FABR geni o'rtasidagi korrelyatsion bog'liqlik kashf etildi
- Yangi diagnostik va davolash algoritimlari ishlab chiqildi
- Kasallikning erta diagnostikasi va samarali davolash imkoniyatlari kengaytirildi